Doğan Akü

Akü Nedir ?

Kimyasal anlamda enerji depolayan ve gerektiginde bu kimyasal enerjiyi elektrik enerjisine çeviren cihazlara Akü denir. 

 

Akü Bakimi

 

Aküler yapi olarak birbirine benzerlik göstermelerinin yani sira bir grup elektro kimyasal hücreden olusmaktadirlar. Bu hücrelerin her birinde bir pozitif, bir negatif elektrot ve bir ayiraç mevcuttur. 

 

Akü Desarj edilirken iki elektrotun içinde bulunan farkli materyaller arasinda elektro kimyasal bir degisim meydana gelir. Çok basit anlamda, negatif elektrottaki madde oksijenle tepkimeye girerek elektronlarini serbest birakir, yani daha negatif bir konuma gelir. (Anot reaksiyonu). Ayni zamanda pozitif elektrottaki madde azalir ve elektrot daha da pozitiflesir (Katot reaksiyonu) Elektronlar pozitif ve negatif kutuplari birlestiren bir dis devre araciligiyla elektrotlar arasinda dolasir. Elektronlar pozitif ve negatif elektrotlar arasinda hareket ederken farlar, mars motoru gibi bir dis devreyi de faaliyete geçirir. Enerjiyi depolamak için farkli materyaller kullanilabilir ve aküler genellikle o akünün yapisinda aktif olarak kullanilan nikel/kadmiyum – nikel/demir – lityum/demir gibi materyalle tanimlanirlar. Diger akülerse elektrotlarda bulunan diger tip materyallerle ve kullanilan elektrolit tipine göre adlandirilirlar. En yaygin olanlari kursun asit aküleridir.Kullanilan aktif materyal, hücrelerin voltajini belirler ve hücrelerin sayisi da akünün toplam voltajini belirler. Bir kursun asit akünün 2 V. civarinda nominal voltaji vardir. Bir çok araba aküsü bu tip 6 hücreden olusmaktadir. Bu yüzden 12 V. lik bir voltaja sahiptirler. Geleneksel açik aküler elektrolit ile doldurulabilir.Bakim gerektirmeyen aküler doldurulamaz Yeniden bilesim aküleri doldurma gerektirmez, çünkü aküde bulunan hidrojen ve oksijen gazlari birleserek suya dönüsürler. 

 

• Yaz aylarinda su daha sik azalacagindan kontrolleri siklastirmakta fayda vardir.
• Akü kisa devreden korunmali, üzerlerinde metal bir sey unutulmamali.
• Ani sicaklik, soguk ve ates tehlikelidir. Patlama olabilir.
• Sarsintilardan etkilenmemeli, sabitlenme yapilmali.
• Akü gözlerindeki tapalarin havalandirma delikleri açik olmali.
• Kutup baslari, oksitten korunmalari için gres veya vazelin ile kaplanmalidir.
• Yag ve yakitin bulasmamasina dikkat edilmeli.
• Akü baglanirken önce pozitif (+), sonra negatif (-) ucu takilir. Sökerken ise bu islemin tersi yapilmalidir.
• Su ilave edilirken akü üzerinde bulunan seviyelere dikkat ediniz.
• Dolu (asidi veya suyu olan) aküyü sarjsiz birakmamaya özen gösteriniz.
• Sarj olurken çikardigi gazlar insan sagligi için tehlikelidir.

 

Ambalajinda kullanima hazir halde bir akü satin aldiginizda akünün uzunca bir zamandan beri yattigini düsünüp akünüzün amperinin en fazla % 10’uyla sarj etmeniz faydali olacaktir. Eger asidi konmamis bir akü satin almissaniz, akü yeni yani sifirsa ilk defaya mahsus sadece özgül agirligi 1.285 olan saf sülfürik asit konur. Plakalarin üzerini 10-15 mm geçinceye kadar asit doldurulduktan sonra akü en az iki saat dinlendirilir, bu süre akünüzün ömrünü arttiracaktir. Bu islemden sonra bir kaç günde bir akü gözleri açilarak su (elektrolit) seviyesi kontrol edilmeli seviye düsmüsse sadece saf su ilave edilmelidir. artik bundan sonra asit konmaz.

 

Soguk havalarda akülere neler oldugu konusunda bir çok yanlis kani mevcuttur. Insanlar genellikle aküler düsük isilarda, soguk havalarda kapasitelerini kaybetmezler diye düsünürler. Ama bu genellikle yanlistir, kaybederler. Hem de enerji saglama yetenekleri azalir. Derece düstükçe aküdeki kimyasal reaksiyon yavaslar. -10C°' den sonra her derece isi düsüsünde kimyasal reaksiyon süresi ikiye katlanir. Bu yagin soguk havadaki özelligiyle kiyaslanabilir. Derece düstükçe yag akiskanligini gittikçe yitirir. Kimyasal terminolojide kursun plakalarin içinde durdugu asit , kursun plakalara dogru kursun sülfat olmak için içindeki sülfiri harekete geçirir ve bu hareket tekrarlanir, iste belirtilen bu hareket soguk havalarda oldukça yavaslar. Soguk havada rezistans yükseldiginden, aküden alinan akimin voltaji düser. Akünün gücü isi ile temas halinde oldugu zaman azalir (aküler fonksiyonlarini en iyi + 10C° ile +30C° arasinda gösterirler) Akünün gücünde asiri isidan dolayi meydana gelen azalma, aküyü soguk havada kullanmadan anlasilmaz. Bunun sebebi akünün yüksek isida kullanildiginda ortaya çikan asinmadir. SORUN, kimyasal reaksiyonun yüksek derecelerde daha hizlanmasidir. Akü daha çabuk enerji üretir, bu da elektrotlardaki asinmanin artmasi demektir. Buna ilaveten gaz orani yükselir. Su buharlasir ve asinmayi daha da hizlandiran asit daha çok yogunlasir. Isi sorunu, sadece aracin sicak iklimde kullanilmasinda ortaya çikmaz. Eger akü bir isi kaynaginin yanina veya sicak bir bölüme konulursa akünün ömrü belirgin bir sekilde kisalir. Bu sebepten ötürü, akü sicak bir ortamda kullanilacagi zaman isidan korumak için levhalar kullanilir.Bir kursun asit aküsü disardan bir güç kaynagiyla sarj edildiginde desarj süresi olustugu gibi, elektrotlar zit yöne giderler. Bunun olusmasi için dis güç kaynaginin aküden daha çok enerji üretmesi gerekmektedir. Her kursun asit ünitesi takriben 2V üretir. Bu da sarjin amacina göre 10V' luk bir araba aküsü için her üniteye 2.2-2.4 V ya da toplam 13.2-14.4 V verilmesi anlamina gelir. Bir mars aküsü genellikle aracin kendi jeneratörü tarafinda sarj edilir. Fakat hepimizin de bildigi gibi akü herhangi bir nedenle bosalmis olabilir. Yani bir akünün doldurma cihazina ihtiyaç duydugu an gelmistir.Aküyü sarj etmek için güvenilir bir sarj cihazi gereklidir ve bu cihaz mutlaka voltaj regülatorü olmalidir. Bizim genelde uyguladigimizin tersine sarj süreci oldukça karmasiktir. Bununla birlikte biz sadece aküyü sarj ederken çikabilecek pratik sorunlarla ilgileniyoruz. Güvenlik açisindan kimse piyasada bulunan basit destekleme sarj cihazlarini kullanmamaktadir.

 

Asiri yükleme akünün belirtilen noktanin üzerinde sarj edilmesi ile ortaya çikan yaygin bir hatadir. Geleneksel akülerde asiri yükleme hidrojen ve oksijenin birikmesine ve uçup gitmesine sebep olur. Bu gazlar patlayici oksi-hidrojen karisimi halini alirlar. Bu yüzden bu islem daima iyi havalandirilmis yerlerde yapilmalidir. Aküde gaz olusurken, dereceyi düsüren ve yogunlugu arttiran elektrolitten su buharlasir. Açikta kalan elektrotlar hasar vermeye meyillidir. Asiri yüklemede meydana gelen su kaybini tamamlamak için akülere aritilmis su konulur. Asiri yüklemeden meydana gelen bu etki genellikle gözle görülmez ve akünün ömrünün kisalmasi ile sonuçlanir.

 

 

Emniyet Tedbirleri